گلپا

اکبر گلپایگانی معروف به گُلپا (۱۰ بهمن ۱۳۱۲ تهران -) از خوانندگان موسیقی سنتی و پاپ ایرانی است.

اکبر گلپایگانی در ۱۰ بهمن ۱۳۱۲ در محله تکیه زرگرهای تهران به دنیا آمد. خانواده وی هنرمند بودند به طوری که برادر ایشان استاد حسن گلپایگانی یکی از نوابغ موسیقی ایران محسوب می‌شوند و مجموعه گوشه‌های موسیقی ایرانی که با صدای ایشان ضبط شده است یکی از کاملترین مجموعه‌های گوشه‌های اصیل ایرانی می‌باشد و تدریس آواز ایشان از سال ۱۳۴۸ در آموزشگاه برادران معارفی (از نوازندگان آثار قمر الملوک)تا کنون با جدیتی مثال زدنی در حال انجام است. همسر وی گلرخ گرایلی نام دارد و دو فرزند دختر وی ساقی و ساغر نام دارند. یکی از برادران گلپا بنام محمد (برادر ناتنی و از پدر یکی و از مادر جدا) در سالهای پس از انقلاب اسلامی، با نام هنری گلریز در ایران فعالیت موسیقی دارد.

زندگینامه

اولین آواز رسمی وی آوازی در مایه ابوعطا در سال ۱۳۲۸ (در سن ۱۶ سالگی) در یک محفل خصوصی و در منزل استاد مرتضی خان محجوبی و با همکاری استادان بزرگی همچون مرتضی خان محجوبی، بانو قمرالملوک وزیری، سعادتمند قمی، علی تجویدی و حسین تهرانی

نوازندگانی که با استاد گلپا همکاری کرده‌اند: استادان مرتضی خان محجوبی، نور علی خان برومند، ابوالحسن صبا، اسماعیل قهرمانی، احمد عبادی، علی اصغر بهاری، مهدی خالدی، یوسف فروتن، حسین یاحقی، رضا ورزنده، جلیل شهناز، علی تجویدی، حسین تهرانی، مجید وفادار، پرویز یاحقی، حسن کسایی، لطف الله مجد، جواد معروفی، همایون خرم، حبیب الله بدیعی، فرهنگ شریف، مجید نجاهی، فرامرز پایور، منصور صارمی، امیر ناصر افتتاح، جهانگیر ملک، سلیم فرزان، فریدون حافظی، حسین همدانیان، اسدالله ملک، فضل‌الله توکل، انوشیروان روحانی، بهرام شمس، حسن ناهید، کیومرث حقیقی، محمد حیدری، منصور نریمان، محمود رحمانی پور، عماد رام، سیاوش زندگانی، میلاد کیایی، امیر بیداریان و...

مهمترین وقایع هنری:

1320 - آغاز تعلیم موسیقی نزد پدر (حاج حسین گلپایگانی) به طور جدی و منظم

1326 - اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر به رهبری ایرج گلسرخی

1327 - عضویت در انجمن موسیقی مدرسه نظام و آشنایی با حسین خواجه امیری (ایرج)

1328 - آشنایی با حسن یکرنگی از شاگردان اقبال السلطان (اقبال آذر) و تعلیم آواز نزد او - اجرای آوازی در مایه ابوعطا در سال ۱۳۲۸ (در سن ۱۶ سالگی) در یک محفل خصوصی و در منزل مرتضی محجوبی

1330 - آشنایی و آغاز تعلیم زیر نظر نور علی خان برومند به کمک علی تجویدی

1331 - آشنایی با اساتید برجسته موسیقی ایران و تعلیم نزد استاد ابولحسن صبا، حسین طاهر زاده، ادیب خوانساری، عبدالله دوامی، حاج محمد مجرد ایرانی، یوسف فروتن، سلیمان امیر قاسمی، اسماعیل قهرمانی، حسن مشحون

1335 - خواندن آواز در دستگاه سه گاه (به همراهی تار نور‌علی برومند) و آواز در دستگاه بیات اصفهان (به همراهی کمانچه علی‌اصغر بهاری) به دعوت سازمان یونسکو

1337 - ورود به رادیو ایران برای اجرای موسیقی به دعوت داوود پیرنیا مبتکر برنامه گلها

1339 - ضبط اولین صفحه (گرامافون) توسط کمپانی ایران گرام

1340 - تدریس موسیقی ایرانی بنا به دعوت دانشکده (میوزیک بیلدینگ) یوسی. ال. ا (کالیفرنیا) به همراه استاد فرهنگ شریف

1352 - اجرای برنامه در رویال دایان لندن - در این برنامه از هر کشور یک خواننده منتخب و یک موزیسین شرکت داشتند که از ایران خواننده منتخب استاد گلپا بود.

1358 - ممنوعیت برای اجرای موسیقی در رادیو و تلویزیون ایران

1373 - دریافت دکترای افتخاری در رشته آواز از دانشگاه کلمبیای آمریکا (گلپا اولین ایرانی است که موفق به دریافت دکترای آواز می‌باشد)

1381 - دریافت دکترای افتخاری اقتصاد و هنر از سازمان یونسکو

1382 - آغاز به کار مجدد پس از ۲۵ سال، ارائه دو آلبوم مست عشق و عقیق (اما همچنان از رسانه‌ها پخش نمی‌شود)

1384: مراسم بزرگداشت و تقدیر از گلپا با حضور پروفسور سیسختی و ذوالقدر

1385: اهدای دکترای افتخاری از دانشگاه مجارستان

1386: اخذ نشان پیکاسو در مجلس سنای فرانسه از دست ژاک شیراک (رئیس جمهور پیشین فرانسه)